Bewust en onbewust leerproces
Bewustzijn is alles waarvan je je op dit moment gewaar van bent. We ervaren overigens wel veel meer dan waar we ons bewust van zijn en reageren daar ook op. George Miller schreef in een artikel in 1956 (The magic number seven, plus or minus two) dat onze bewuste geest zeer beperkt is en maximaal zeven informatie-eenheden per keer kan verwerken. Ons onbewuste bevat veel meer: alles wat we hebben geleerd, onze ervaringen van vroeger en alles wat we op dit huidige moment zouden kunnen opmerken maar wat ons ontgaat. Je bent je bijvoorbeeld nu bewust van het lezen van deze zin, en je was je nog niet bewust van de achtergrondgeluiden die je nu ook kunt horen.
Het model van onbewust onbekwaam naar onbewust bekwaam is hieruit ontstaan in de jaren zeventig. Het gaat uit van de traditionele gedachte dat bij het aanleren van een vaardigheid vier fases te onderscheiden zijn.
Fase 1: Onbewust onbekwaam (Je weet niet hoe je iets moet doen en je weet ook niet dat je dat niet weet. Als je bijvoorbeeld nooit gefietst hebt, heb je nog geen idee wat voor ervaring dat is.)
Fase 2: Bewust onbekwaam (Je neemt les om te leren fietsen, sturen, trappen en op de weg letten, dit vraagt al je aandacht en je bent nog niet bedreven in het fietsen. Je rijdt nu alleen nog op rustige fietspaden. Hoewel deze fase onaangenaam kan zijn, leer je in deze periode het meest.)
Fase 3: Bewust bekwaam (Je bent in staat te leren fietsen, maar je moet je daar volledig op concentreren. Je bent de kunst nog niet meester.)
Fase 4: Onbewust bekwaam (Dit is het doel, al die kleine gedragspatronen van het fietsen die je zo moeizaam hebt moeten leren, smelten nu samen tot een soepele fietstocht. Nu kun je van het landschap genieten en een gesprek voeren op de fiets. Je bepaalt bewust je fietsddoel en laat het uitvoerende werk aan je onbewuste over. Ook kun je je aandacht vrij op andere dingen richten. Nu is er sprake van onbewuste vaardigheid.)
Onze filters kunnen er de oorzaak van zijn dat we op weg naar onbewust vermogen belangrijke informatie over het hoofd zien. Je kunt bijvoorbeeld al redelijk zwemmen maar je wilt graag beter worden. De zwemtrainer zal je waarschijnlijk in het water observeren en daarna veranderingen aanbrengen op bepaalde punten, zoals je voetbewegingen en hoe je het water induikt. Je zult de leerfases nu in omgekeerde volgorde doorlopen tot je iets hebt afgeleerd voor je het opnieuw kunt aanleren. Dit doe je dan om over meer keuzemogelijkheden te leren beschikken en om nieuwe gedragspatronen te krijgen.
Bij het aanleren van NLP gebeurt trouwens hetzelfde, je kunt al communiceren en nieuwe vaardigheden aanleren. Dankzij NLP wordt je in staat gesteld je vaardigheden te verfijnen en je keuzemogelijkheden te vergroten.